NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
مُوسَى بْنُ
إِسْمَعِيلَ
حَدَّثَنَا
حَمَّادٌ
هُوَ ابْنُ
سَلَمَةَ
عَنْ ثَابِتٍ
عَنْ أَنَسٍ
قَالَ لَمَّا
نَزَلَتْ
لَنْ
تَنَالُوا
الْبِرَّ
حَتَّى
تُنْفِقُوا
مِمَّا
تُحِبُّونَ
قَالَ أَبُو طَلْحَةَ
يَا رَسُولَ
اللَّهِ
أَرَى رَبَّنَا
يَسْأَلُنَا
مِنْ
أَمْوَالِنَا
فَإِنِّي
أُشْهِدُكَ
أَنِّي قَدْ
جَعَلْتُ
أَرْضِي
بِأَرِيحَاءَ
لَهُ فَقَالَ
لَهُ رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
اجْعَلْهَا
فِي
قَرَابَتِكَ
فَقَسَمَهَا
بَيْنَ
حَسَّانَ
بْنِ ثَابِتٍ
وَأُبَيِّ
بْنِ كَعْبٍ
قَالَ
أَبُو دَاوُد
بَلَغَنِي
عَنْ الْأَنْصَارِيِّ
مُحَمَّدِ
بْنِ عَبْدِ
اللَّهِ قَالَ
أَبُو
طَلْحَةَ
زَيْدُ بْنُ
سَهْلِ بْنِ
الْأَسْوَدِ
بْنِ حَرَامِ
بْنِ عَمْرِو
بْنِ زَيْدِ
مَنَاةَ بْنِ
عَدِيِّ بْنِ
عَمْرِو بْنِ
مَالِكِ بْنِ
النَّجَّارِ
وَحَسَّانُ
بْنُ ثَابِتِ
بْنِ
الْمُنْذِرِ
بْنِ حَرَامٍ
يَجْتَمِعَانِ
إِلَى
حَرَامٍ
وَهُوَ
الْأَبُ الثَّالِثُ
وَأُبَيُّ
بْنُ كَعْبِ
بْنِ قَيْسِ
بْنِ عَتِيكِ
بْنِ زَيْدِ
بْنِ
مُعَاوِيَةَ
بْنِ عَمْرِو
بْنِ مَالِكِ
بْنِ النَّجَّارِ
فَعَمْرٌو
يَجْمَعُ
حَسَّانَ
وَأَبَا
طَلْحَةَ
وَأُبَيًّا
قَالَ
الْأَنْصَارِيُّ
بَيْنَ أُبَيٍّ
وَأَبِي
طَلْحَةَ
سِتَّةُ
آبَاءٍ
Enes (r.a.)'den; demiştir
ki:
"Siz sevdiğiniz
şeylerden (Allah yolunda) vermedikçe asla iyiliğe ermiş olamazsınız,"[Âl-i
îmran 92.] âyeti inince Ebû Talha:
Ya Resûlallah! Galiba
Rabbimiz, mallarımızdan bir kısmını (yolunda vermemizi) istiyor. Sizi şâhid
tutarım ki Bârîhâ adındaki yerimi Allah için verdim, dedi. Resulullah (s.a.v.)
O'na:
"O yeri akrabana
ver" buyurdu. Bunun üzerine Ebû Talha, Onu Hassan b. Sabit ile Ubeyy b.
Ka'b arasında taksim etti.
Buhârî, vesâyâ; Müslim,
zekât; Tirmizî, Tefsirü Sûre; Nesâî, ihbâs;
Ahmed b. Hanbel, III, 184, 262, 285.
Ebû Dâv'ûd dedi ki: Bana
Muhammed b. Abdullah el-Ensârî'nin şöyle dediği ulaştı:
Ebû Talha (Zeyd b. Sehl
b. el-Esved b. Haram b. Amr b. Zeyd Menât b. Adiyy b. Amr b. Mâlik b.
en-Neccâr) ile Hassan (b. Sabit b. el-Münzır b. Haram) üçüncü dedeleri olan
Haram 'da birleşiyorlar.
Ubeyy (b. Ka'b b. Kays
b. Atik b. Zeyd b. Muaviye b. Amr b. Malik b. en-Neccâr'dır).
Böylece Amr, Hassan, Ebû
Talha ve Ubeyy'i birleştiren atalarıdır. el-Ensari dediki: "Ubeyy ile Ebû
Talha arasında altı ata vardır."
İzah:
Âyet-i Kerîmede geçen
"el-bîrr" kelimesinden maksat, iyilik ve tam sevaptır. Takva ve
cennet anlamında kullanıldığı da söylenmiştir. Bu kelime aslında çokça hayır
yapmak anlamına gelmektedir. Allah'a nisbet edildiği zaman sevab, kula nisbet
edildiği zaman da taat mânâsına-gelir. Ayrıca bazan doğruluk ve güzel huy
mânâsında da kullanılmaktadır.
"Bârîhâ' "
Ebû Talha'mn bahçesinin adıdır. Bu kelime muhtelif şekillerde rivayet
olunmuştur. İbnü'l-Esîr,'onları en-Nihaye fî ğarîbi'l-hadis adlı eserinde
Beyrahâ, Bîrahâ ve Bîruhâ şekillerin de almıştır.
el-Bâcî: "Bunların
içinde en fasihi Beyrahâ'dır" demiştir.
Söz konusu bahçenin,
Buhârî iie Müslim'in rivayetlerinde Mescid-i Nebevı'mn karşısında olduğu
zikredilmiştir. Nevevî: "Bu yer, Kasr-i Benî Cedîle adıyla bilinir.
Mescid-i Nebevfnin kıblesine düşmektedir," demiştir.
Bu hadis Sahih-i Buhârî
ile Sahih-i Müslim'de şöyle geçmektedir:
Enes b. Mâlik'den
rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:
"Ebü Talha
Medine'de malı en çok olan Ensârdandı. Onun en sevimli malı da Beyrahâ
bahçesiydi ki, Mecsid-i Nebevî'nin karşısındaydı. Resû-luüah (s.a.v.) oraya
girer ve içindeki güzel sudan içerdi."
Hadiste geçen
"akraba" kelimesinin kapsamında ihtilâf edilmiştir:
Ebu Hanife'ye göre akrabalardan
maksat, ana, baba, dede, nine, evlât ve torunlar hariç, ana veya baba
tarafından olan ve evlenilmesi caiz olmayan yakınlardır.
Ebû Yûsuf ve Muhammed'e
göre ana, baba evlât ve torunlar dışında ana veya baba tarafından olan
-müslüman en uzak ataya kadar- bütün yakınlardır.
Şâfiîlere göre ise,
müslüman olsun, kâfir olsun, uzak olsun, yakın olsun, kadın olsun, erkek olsun,
fakir olsun, zengin olsun, varis olsun veya olmasın, evlenilmesi helâl olsun,
haram olsun aynı soydan gelen bütün akrabadır.
Ahmed b. Hanbel bu
konuda Şâfiîlerin görüşündedir. Ancak kâfiri istisna etmiştir.
tmam Mâlik ise,
"akraba varis olmasalar da asabe olanlardır," demiştir.
Ebû Davud'un hadisin
sonundaki açıklaması, Ebû Talha ile Hassan ve Übeyy arasındaki yakınlığı beyan
etmek içindir.